Do những biến thiên của lịch sử, do nhiều nguyên nhân, thời gian từ năm 1945 và thời gian từ năm 1975 trở về sau, do chiến tranh loạn lạc, con cháu rời xa quê hương vì kế sinh nhai, không có người thừa tự hương khói, đường sá khó đi, tốc độ đô thị hóa làm đất đai lên giá, người dân được cấp đất làm thổ cư, kể cả lấn chiếm, khiến lăng mộ đan xen trong các khu dân cư, trong vườn nhà, trong đất làm nương rẫy trồng rừng kinh tế, do thời tiết khắc nghiệt.v.v… nên còn rất nhiều lăng mộ thuộc Nguyễn Phước Tộc bị bỏ hoang phế, bị lãng quên đến mức điêu tàn.
Xuất phát từ vụ san ủi trái phép của công ty Chuỗi Giá Trị với lăng đức bà Tài Nhân của vua Tự Đức, trong dự án bãi đỗ xe lăng Tự Đức vào cuối tháng 6 năm 2017. Một số bà con trong Nguyễn Phước Tộc ở Huế, đa số là những người đã nghỉ hưu, tụ họp nhau lại thành lập nhóm NHÚM LỬA NHỎ, với câu mô tả đơn giản nhưng đầy thiện tâm: Nhúm Tìm Kiếm Lăng Mộ Tự Nguyện Nguyễn Phúc Tộc.
Từ vài thành viên ban đầu, sau đó có tổng cộng 28 thành viên thường trực đi hiện trường tìm kiếm hàng tuần. Nhóm cũng đã lập trang Facebook Nhúm Lữa Nhỏ để thông tin – liên lạc. Trang Facebook này đã kết nối được hơn 500 thành viên bà con, thân hữu trên khắp mọi miền đất nước và nhiều người ở nước ngoài.
Một số thành viên Nhúm Lửa Nhỏ
Xác định công việc ban đầu của Nhúm Lửa Nhỏ là chỉ tìm lăng mộ Nguyễn Phước Tộc thất tung. Nhưng sau đó lan truyền rộng rãi trong bà con nhờ “hiệu ứng Facebook”. Nhiều bà con dò hỏi, tìm tòi trong dân để phát hiện, chia sẻ cho Nhúm Lửa Nhỏ tìm đến các Lăng mộ hoang phế, đổ nát nghi ngờ của Nguyễn Phước Tộc. Dần dần bà con, anh em đồng cảm nên cùng theo khá đông, lăng mộ tìm ra nhiều mà vô tự cũng nhiều, nên các thành viên bàn bạc cùng nhau: Lăng mộ có bia chí rõ ràng, xác định được vị thế của người đã khuất thì Nhúm Lửa Nhỏ xin được gắn bảng định danh bằng chữ Quốc ngữ (vì bia xưa khắc bằng Hán tự). Sau này khi công việc có kết quả, Nhúm Lửa Nhỏ báo cáo tình hình lên Hội Đồng Nguyễn Phước Tộc – Huế và cho mọi bà con biết rồi định vị vào bản đồ nền địa hình, bằng phần mềm Mapinfor. Lập và in bộ bản đồ tỉ lệ 1/10.000 lăng mộ Nguyễn Phước Tộc ở Huế và có thể lập riêng cho mỗi hệ, phủ, phòng (khi có nhu cầu) cung tiến lên cho dòng tộc, để đời sau con cháu biết mà đi thăm viếng, dâng hương Tổ Tiên.
Mỗi tuần Nhúm Lửa Nhỏ dành một buổi để đi tìm lăng mộ cổ, có thành vuông, còn bia là tìm tới chụp ảnh, dịch chữ trên bia, chụp ảnh lăng mộ, và lưu tọa độ GPS vào trong bản đồ. Lăng mộ thất tung thì tìm về hậu duệ thừa tự hoặc kế tự để thông tin và cùng bàn thảo cách khắc phục. Trong quá trình tìm lăng mộ các ngài hoàng và phu nhân đều được lưu hình ảnh và tọa độ vị trí lăng mộ vào bản đồ chi tiết lăng mộ Nguyễn Phước Tộc trong tỉnh Thừa Thiên – Huế. Công việc của nhóm còn xúc tiến tại những địa bàn ngoài Huế như Chầm, Hương Thọ, Dương Hòa, Quảng Trị…
Ước nguyện của Nhúm Lửa Nhỏ chỉ là vậy, nhưng càng đi vào công việc cụ thể mới thấy có nhiều vấn đề phát sinh. Lăng mộ vô tự hay thất tung đều có năm tháng quên lãng trên 50 năm, trãi qua dâu bể thời cuộc, hậu tẩm tất cả đã bị đào phá, thành đổ, nấm mộ bị sức tàn phá của thời gian, cây cối xâm thực. Nhìn rất xót xa trong lòng.
Biết việc làm của Nhúm Lửa Nhỏ bà con xa gần kể cả bà con ở nước ngoài thuộc các phòng – phủ, tìm tới và gửi ủng hộ tài chánh.
Hàng tháng – quý, đội trưởng Tôn Thất Hộ đều họp và báo cáo với Hội Đồng Nguyễn Phước Tộc – Huế về lăng mộ vô tự tìm ra và tình trạng xuống cấp của các ngôi lăng ấy.
Ngôi lăng đầu tiên do Nhúm Lửa Nhỏ gom góp kinh phí trùng tu, sau khi liên hệ với người kế tự và báo cho Hội Đồng Nguyễn Phước Tộc – Huế là ngôi lăng của đức từ Quí nhân Cái Thị Trinh triều Vua Minh Mạng, thân mẫu của ngài Ba Xuyên Quận Công – Miên Túc (Hoàng tử thứ 35 của vua Minh mạng). Lăng ở kiệt 588, đường Bùi Thị Xuân, vào 200 mét bên phải, trong vườn nhà dân. Tất cả đã bị san phẳng, nấm mộ bị đào xới tan hoang, trũng sâu cả mét, (do vấn nạn đào mồ mã tìm của quý những năm 1980-1990).
Từ đó Nhúm Lửa Nhỏ tiếp tục trùng tu lăng thứ 2, rồi thứ 3, thứ 4 … và nhiều ngôi lăng khác nữa.
Một trong những bản đồ lăng mộ của Nhúm Lửa Nhỏ
Đến hôm nay đã qua hơn 20 tháng, với hơn 80 chuyến đi, Nhúm Lửa Nhỏ đã gắn bảng định danh lên các lăng mộ vô tự, thất tung được hơn 100 ngôi, đã cùng bà con các Phủ, Phòng trùng tu, tôn tạo 55 ngôi lăng mộ, bằng tiền hỗ trợ, đóng góp của bà con nội ngoại Nguyễn Phước Tộc trong và ngoài nước, đã tôn tạo được 37 ngôi, đã tìm ra chụp ảnh bia, mộ chí và định vị vào bản đồ 255 ngôi lăng mộ thất tung, hoang phế của Nguyễn Phước Tộc trên đất Thừa Thiên và Quảng Trị. Đặt biệt trong số đó có khu lăng mộ 500 m2 sát ngay kiệt 166, đường Điện Biên Phủ vào 20 m, sau hẻm nhà dân, có khoảng 48 đến 50 ngôi mộ hoang hóa, có 3 ngôi còn bia đá thanh, xếp theo nhiều hàng ngang, dọc trong khu vườn rộng 500 m2 có thành bao bọc, có cổng rất lớn, bình phong hậu, cùng các khu mộ rất nhiều ngôi khác.
Xem ảnh lăng mộ trước và sau khi trùng tu click tại đâyh
Một thành quả không nhỏ của Nhúm Lửa Nhỏ, của một nhóm bà con tâm huyết dù tuổi khá cao, có nhiều người trong thời gian an hưởng hưu trí, vẫn tự nguyện lặn lội rừng cao dốc sâu, không màng gian khó của thời tiết thất thường, lúc dãi nắng khi dầm mưa, không ngại côn trùng rắn rết, đường sá chập chùng để tìm cho được lăng tẩm nơi hoang vu, hầu sửa sang nhang khói, đã thắp lên những anh đuốc sáng ngời trong tình thương yêu – đoàn kết họ tộc, trong sự bao dung đáng trân quý của ân điển Tiền Nhân Nguyễn Triều. Nhúm Lửa Nhỏ đã làm được những việc vô cùng ý nghĩa cho Tiên Tổ, cho hôm nay và cho con cháu mai sau nhìn vào và noi theo.
Rất cần sự ghi nhận, quan tâm và hỗ trợ Nhúm Lửa Nhỏ hơn nữa của quý bà con, của thân hữu, của Hội Đồng Nguyễn Phước Tộc tại Huế và mọi miền.
Xin chúc quý thành viên Nhúm Lửa Nhỏ mạnh chân khỏe gối để tiếp tục cuộc hành trình hiếu sự.
Ghi chú: Ảnh bìa trong bài là 2 vị cao niên của Nhúm Lửa Nhỏ: Mệ Tôn Thất Hộ và mệ Vĩnh Ba.
Link dưới là trang Facebook của Nhúm Lửa Nhỏ, mời quý bà con tham khảo:
https://www.facebook.com/groups/1959651287608824/
Quoc Lien